Podróżując po Tsangu warto odwiedzić niewielki klasztor szkoły Sakya – Shalu, położony około 20 km na południe od Shigatse i 4 km od drogi Gyantse-Shigatse. Jest to jedno z najpiękniejszych i najbardziej klimatycznych miejsc w Tybetańskim Regionie Autonomicznym.

Klasztor został założony w 1040  r. przez Chetsuna Sheraba Jungnaya ze szlacheckiego rodu Che, władającego ziemiami wokół Shalu. Che rozszerzyli oni swoją władzę polityczną aliansami z władcami Gyantse, oraz przez małżeństwa z Sakyapami, przez co tripon (opat) klasztoru Shalu zwany był zazwyczaj wujem (kuzhang)*. Stąd właśnie zwyczajowo klasztor włącza się do szkoły Sakya.

Z powstaniem klasztoru wiąże się legenda: Chetsun Sherab Jungay szukał miejsca pod budowę klasztoru. Poprosił o poradę swojego mistrza, a ten kazał mu wystrzelić z łuku i wybudować klasztor w miejscu, w którym upadnie strzała. Strzała wbiła się w wyrastającą z ziemi młoda roślinkę, stąd nazwa klasztoru  – „shalu” w języku tybetańskim oznacza nowy pęd.

Klasztor wybudowano na kształt czystej krainy („raju”) zamieszkałej przez Czenresiga. Po obu stronach lhakangu (głównej sali) znajdują się dwie identyczne kaplice które stanowią swoje lustrzane odbicie. Na ich pociemniałych od dymu lampek maślanych ścianach jeszcze dzisiaj można zobaczyć malowidła Djanibuddów, uznawane za najstarsze i najpiękniejsze w Tybecie. Przedstawiają one historię z życia buddy; łączą one w sobie style: tybetański, chiński, newarski (Nepal) i mongolski (więcej).

W budowie klasztoru brało udział wielu rzemieślników z Chin – klasztor jest połączeniem stylu tybetańskiego i chińskiego dynastii Yuan, co czyni go unikatowym w Tybecie.

W XIV w., za rządów 11-tego opata –  Butona Rinczen-Druba (1290 – 1364), który zasłynął jako tłumacz i przede wszystkim kompilator sanskryckich tekstów buddyjskich, klasztor stał się ważnym ośrodkiem religijnym. To właśnie w tutaj Buton napisał słynną książkę – Historia buddyzmu w Indiach i Tybecie. Również w Shalu skatalogowane zostały wszystkie pisma buddyjskie. Opat przyciągnął do klasztoru ponad 3000 mnichów. Buton nie interesował się polityką – mnisi skupiali się na dyscyplinie klasztornej i  praktykowaniu tumo (wewnętrznego ciepła) oraz lung-gom (transowego chodzenia). Po śmierci Butona, klasztor stał się ważnym centrum studiów ezoterycznych i kształcenia mocy psychicznych.

Skarby klasztoru Shalu

• Posąg Czenresiga wykonany z czarnego kamienia
• 700-letnią złamaną płytę drukarską z wyrytą sutrą, której nie można ponownie złączyć. Tybetańczycy wierzą, że wydrukowany z niej tekst przynosi szczęście;
• Urnę z mosiądzu, wypełnioną wodą, która może oczyścić 108 splamień przeszkadzających w osiagnięciu stanu Buddy
• Misę z kamienia, w której mył się Chetsun Sherab Jungnay;
• Kamienną tablicę, odkrytą podczas budowy Shalu, na której wyrzeźbiona jest mantra: om mani padme hum i cztery stupy.

*Na czele szkoły Sakya stoi Sakya Trizin (Dziedzic na Tronie Sakya) pochodzący z rodu Khon. Najstarszy syn zostawał głową rodu, a młodszy zasiadał na „tronie Sakya”. Obecnie władza nad Sakyapą przechodzi z ojca na syna.